artikel budaya "Tradisi Larungan Telaga Ngebel"

Tradisi Larungan Wonten Ing Tlaga Ngebel

Grebeg Sura minangka salah satunggaling tradisi ingkang saben taun dipunlampahi dening masarakat Kabupaten Ponorogo. Tradisi menika dipunadani kangge mengeti taun enggal agami Islam tanggal 1 Muharam. Kagiyatan menika dipunlampahi kanthi ancas nglestantunaken tradisi nenek moyang saha kangge simbol raos sukur masarakat dhumateng Allah swt.

Penyambutan taun enggal agami Islam wonten ing Kabupaten Ponorogo sampun disamamtakaken maneka warni kagiyatan ingkang sampun dipunronce dening pamerintah Ponorogo. Kangge ngramekaken adicara menika, pamerintah ugi ngawontenaken lomba Festival Reog Nasional. Perayaan Grebeg Suro menika dipunadani kirang langkung pitung dinten. Festival menika dipundhereki dening tim reog saking kecamatan-kecamatan ingkang wonten ing Kabupaten Ponorogo, ugi wonten ingkang saking sakjawinipun daerah kutha Ponorogo.  Daerah sanes ingkang ndherek festival inggih menika Semarang, DKI Jakarta, Kutai Kertanegara, Balikpapan, Kepulauan Riau, saha sapanunggalanipun.

Mapinten-pinten proses ingkang badhe dipunlampahi ing dinten bersejarah menika, sapisan pensucian keris pusaka kentunanipun Batoro Katong minangka pandiri Kutha Ponorogo. Wonten ing perayaan Grebeg Soro menika, keris kasebut kedah dipun-suci-aken. Pensucian keris kasebut gadhahi ancas inggih menika kangge ngurmati para leluhur. Ewa semanten, masarakat Ponorogo ugi percaya

Makam Batoro Katong

wonten ing dinten keramat menika dipunginakaken kangge nambah ngelmu-ngelmu kebatinan saha mensucikan benda-benda keramat ingkang dipungadhahi. Ingkang kaping kalih inggih menika, tradisi larungan wonten ing tlaga Ngebel kanthi beta sesaji ingkang samangke badhe dipunlarung wonten ing satengahing tlaga.

Siangipun menika wonten kirab pusaka inggih menika arak-arakan para sesepuh, jajaran saking pamerintah se-Kabupaten Ponorogo, para siswa wiwit SD dumugi SMA ingkang mlampah  ugi wonten ingkang nitih dhokar sarta mobil berhias. Arak-arakan menika kawiwitan saking kutha lami Batoro Katong pinuju kutha enggal ingkang mapanipun wonten ing ngajeng pendhopo alon-alon Ponorogo. Wonten ing alon-alon menika sampun dipunkebaki tiyang ewunan ingkang badhe ningali kirab pusaka. Daluipun wonten wara-wara pemenang lomba saking Festival Reog Nasional saha dipunpungkasi kaliyan kembang api.

Puncak saking perayaan Grebeg Suro inggih menika dipunngawontenaken larungan mapan wonten ing tlaga Ngebel. Konon rumiyinipun, tlaga Ngebel dipundhasari kisah ular naga ingkang nama “Baru Klinthing” ingkang saweg meditasi. Lajeng kanthi boten sengaja dipunkethoki badanipun dening warga kangge dhedharan wonten ing pesta. Salajengipun dheweke menjelma dados manungsa ingkang gadhahi sisik wonten ing sedaya badanipun. Dheweke nyobi nyuwun dhedhaharan wonten ing warga kalawau. Ananging Baru Klinthing boten dipunparingi, malah dipunlokake kaliyan warga kalawau sarta dicaci maki ngantos dangu saengga nyebabaken dheweke sakit atinipun. Namung Nyi Latung mawon ingkang welas asih dhateng Baru Klinthing. Akhirnya, Baru Klinthing nancepaken sada wonten ing lemah saha ngawontenaken sayembara. Ananging boten wonten setunggal tiyang ingkang saged mendhet sadanipun kalawau. Sabibaripun peristiwa kalawau, wonten bencana ingkang ageng. Mengucurlah toya ingkang deres saking tilas sada wau dipuntancepaken. Terjadilah tlaga ingkang ngantos samenika misuwur kanthi nama tlaga Ngebel.

Saderengipun adicara larungan menika dipunwiwiti, para sesepuh maos donga rumiyin supados larungan menika saged kalaksanan kanthi lancar. Prosesi dipunwiwiti kanthi iring-iringan ngubengi tlaga kanthi beta sesaji arupi uwos abrit saha kasil bumi sanesipun. Sesaji menika kirang langkung 1,5 meter inggilipun. Sesaji menika dipunpikul dening tiyang sekawan ngubengi tlaga ingkang tebihipun kirang langkung 3 dumugi 5 kilometer. Sesaji menika minangka simbol rela mengorbankan saperangan kasil bumi kangge dipunlarung wujud raos sukur masarakat dhumateng Gusti. Dados larungan menika sampun dados tradisi saben taun kangge masarakat ing Kabupaten Ponorogo.